Maand: augustus 2016

Hoe pijnlijk is verdriet…  Des te onwerkelijker een situatie des te lastiger is het om het verdriet te voelen. En onwerkelijk is het.

Iedereen in onze omgeving weet inmiddels wat er vorig jaar is gebeurd.
Totaal onverwacht binnen twee uur de liefde van je leven verliezen, op een zonovergoten dag in Frankrijk. Waarna de zon onverbiddelijk bleef schijnen terwijl het donker en kil werd in mijn hart.

Het gemis voel je niet direct. Dat is een raar mechanisme van lijf en brein.
Eén grote mindfuck, want je blijft tijdenlang het idee houden dat het over gaat, dat hij terugkomt, dat het klapperende tuinhekje betekent dat hij gewoon weer het pad oploopt, door de deur komt en je een kus geeft. Je denkt zelfs ‘Ja hoor, nu is het wel leuk geweest. Kom nu maar gewoon terug’.

Maar het komt uiteindelijk wel , het verdriet en de pijn. In enorme overspoelende golven, die je omhoog slingeren en naar beneden zuigen. Een diep donker gat in.
Je ervaart lijfelijk pijn. Druk op je borst. Nat hoofdkussen van het huilen.
Lange douchesessies omdat de tranen maar blijven stromen. Een liedje van de uitvaart horen in de auto, die je dan langs de kant moet zetten omdat het door je waterige ogen niet verantwoord is om te rijden. En dat zijn nog de milde momenten.

Want soms zitten er dagen tussen waarop je ook werkelijk  niets positiefs meemaakt. Daar kun je dan aan het einde, bij het in bed stappen ook maar één ding over zeggen…..

 

En terwijl je dit steeds opnieuw doormaakt word je ook geacht overeind te blijven.

 Je gaat naar je werk, je gaat op bezoek, viert Kerst, gaat naar bruiloft en uitvaart, viert verjaardagen, klust in huis, begeleid je kind op een pad wat jullie beiden niet willen bewandelen. Je zet je beste beentje voor en je houdt je groot. In eerste instantie denk je dat je dat doet voor de buitenwacht. Omdat die het van je verwacht. Maar eigenlijk doe je het die eerste tijd vooral ook voor jezelf.
Want stél nou dat je eerlijk toegeeft dat het niet gaat.
Accepteert je omgeving je dan nog wel? Raak je dan niet nóg meer vrienden en kennissen kwijt?  Het aantal is het afgelopen jaar enorm uitgedund. En de verhoudingen zijn ook al zo anders geworden. Vrienden worden kennissen, kennissen worden vrienden. Veel mensen ontlopen je of zwijgen. Zelfs als je ze iets vraagt of voorstelt – en geven daarmee eigenlijk ook een (pijnlijk) antwoord. Of ze nemen gewoon geen contact meer op. Je hele wereld staat na het verlies van je grote liefde op zijn kop – op álle fronten.

Eigenlijk had je naast dat verlies van je grote liefde niet óók nog andere mensen willen verliezen.  Maar helaas is dat wel de realiteit. Het gebeurt. Je kunt er niets aan veranderen. Verlies kent veel gedaantes.

Ik vraag me wel eens af waar ik de fout in bent gegaan. En als ik me op sommige dagen iets zekerder voel, óf ik de fout wel in ben gegaan.
Had ik misschien beter niet kunnen vertellen of schrijven over het verdriet?
Had ik het allemaal maar binnen moeten houden?
Waren ze dan gebleven, was het contact dan behouden?
Of was het toch wel zo gelopen, omdat mensen snel willen vergeten.
Door willen zonder al te veel verdriet te zien.

Mijn openlijk geuite verdriet is voor een aantal mensen misschien wel lastiger te hanteren dan de beelden uit Syrië, want dat is een ver van mijn bed show. Dat is journaal en dat kun je uit zetten. Ons verdriet is de werkelijkheid, dichtbij, vlak om de hoek. Confronteert je met je eigen sterfelijkheid. Recht in je gezicht. Wegblijven in plaats van wegzappen….

Maar het gevoel en verdriet niet uiten is niet te doen.
Dan barst je uiteindelijk, na een jaar blijkt nu, letterlijk uit je voegen. Je verdriet wordt er alleen maar groter door. Des te meer moeite je doet om het binnen te houden des te harder wil het naar buiten. Je begrijpt dat anderen je graag weer gelukkig zien. Dat iedereen het graag bij het oude houdt, qua gewoontes én relaties.

Maar het is niet meer zoals vanouds. De wereld is door elkaar geschud en overhoop gegooid. Mijn toekomst samen met mijn lief is ons ontnomen. Onze dochter is haar vader kwijt. Mijn schoonouders zijn hun zoon kwijt en mijn zwager zijn broer. Vrienden zijn een vriend kwijt.

Mijn manier om daarmee om te gaan is door het van me af te schrijven en door te vertellen hoe ik me voel. Op papier, in een Appje of Messengerbericht, aan de telefoon, face-to-face in een gesprek. Waarbij mensen niet weten dat wat ik daarbij loslaat nog niet een fractie is van het gevoel wat binnenin mij leeft. Maar zelfs die door mij zo zorgvuldig gedoseerde hoeveelheid is voor sommigen teveel.

Ik hoop dat de gedichtjes en afbeeldingen die ik vind en plaats op Facebook, Instagram en in mijn Blogs inzicht verschaffen in wat er in mensen omgaat die zo’n groot verlies hebben meemaakt. En ik hoop ook dat de lezers zo’n groot verlies zelf nog heel lang niet hoeven mee te maken.

Want het doet pijn.
Het is een alles verscheurende pijn.
Nooit verdwijnende pijn. Telkens terugkerende pijn. Door verdriet.
Veel verdriet, teveel verdriet.
Om het gemis, van jou, van onze toekomst samen. En uiteindelijk het waardeloze weten dat het nooit meer zo wordt als het was.

Ik heb besloten dat ik toch, ondanks het extra verdriet door verlies van anderen bovenop het verdriet na het verlies van jou, dicht bij mezelf wil en moet blijven.
Dat heb je mij geleerd, dat ik mag zijn wie en hoe ik ben.
En daar hou ik me aan vast.

Want jij was altijd heel open en eerlijk Tjebbe.
Je stimuleerde me om te zijn wie ik ben, dat ik meer mezelf mocht zijn.
Dat de belemmeringen die uit de basis van mijn jeugd stammen onterecht zijn.
Dat mijn daardoor veroorzaakte onzekerheid onterecht is.
In het afgelopen jaar ben ik dus ongeremd, open, eerlijk en direct geweest. Veel meer dan vroeger. In gedachten gedragen door jouw adviezen toen je er nog was om dat zelf tegen me te zeggen.

Het maakt(e) me wel extra kwetsbaar. Sommige ‘kleine’ dingen (in de ogen van anderen) raken mij nu harder. En doen verdriet. Sommige mensen zijn niet sensitief, of kunnen geen compassie opbrengen of ons verdriet erkennen. En dat doet pijn.

Maar het verdriet dat dit met zich meebrengt komt deels ook vanuit mezelf.
Oók als een ander een kwetsend zaadje plant kan het diepe verdriet er alleen maar zijn als ik het laat ontkiemen en groeien. Die ander veranderen kan ik niet.
Goed voor mezelf zorgen binnen het geweld van onbegrip en onbewust kwetsen wel.
En dus stel ik grenzen. Om mijn verdriet te kaderen en om mezelf te beschermen.

En ik blijf schrijven en vertellen.
Over jou, over het gemis, mijn gevoel en het enorme verdriet.
Want het is echt, oprecht, verlammend en het moet eruit.
Zo simpel is het. Wil ik deze genadeklap overleven dan moet ik er verdomde hard voor werken. En dit is mijn manier.

Op 12 augustus 2015 word ik wakker.
‘Er is wat vandaag’ denk ik. Zo’n gevoel wat iedereen wel kent.
Vroeger toen je wakker werd op je verjaardag. Je wist het meteen want er was iets leuks.
Of als je heel erg bang bent voor de tandarts en je je realiseert dat je die dag voor controle moet. Nou dat laatste gevoel, maar dan ernstig uitvergroot, maakt dat mijn maag zich vlak na het wakker worden direct omdraait.
Want vandaag is de dag van het afscheid.
Ons afscheid van jou.

Ik sta op en kijk nog maar weer eens naar die lege plek in ons bed. Onbeslapen. Ik ruik aan je kussen en ligt het nou aan mij of ruik ik jouw geur minder. Verlies ik dat ook al?
Mijn houvast voor het slapen gaan ’s avonds, mijn ritueel, nog even met mijn hoofd op jouw kussen. Om daarmee even te ontvluchten aan dat ellendige gevoel van alleen in bed stappen.

Naar beneden. Ontbijten. Mwah, geen trek maar toch maar doen. Een beschuitje met aardbeienjam van Bon Maman, uit La Douce. Ik kom tot de helft en gooi de rest weg.
Een glas water en koffie dan maar, veel koffie.

Nagels lakken, dat moet ik doen. Want we trekken slippers aan vandaag.Het is mooi zomers weer en we gaan gekleed volgens jouw zomertenue. Juul in korte broek en ik in een jurkje. Precies zoals vermeld op jouw rouwkaart.

Menno komt Juul halen, om samen jouw auto te gaan wassen (en bij de Mac te lunchen) want die was nog stoffig van Frankrijk en dat kon natuurlijk niet. Wij rijden van Het Familiehuys in Poeldijk naar Eikelenburg achter je aan. Zo reizen we toch nog even samen, belangrijk voor ons gevoel want we hebben tenslotte niet samen naar huis kunnen rijden.

Er komen vrienden en bekenden langs, om nog even sterkte te wensen en een knuffel te brengen. Ook Sanne, Juuls ‘oude’ juf staat ineens voor de deur. Helemaal uit Drachten en met een mooie foto met tekst. Zo lief. Ik schenk koffie als elke andere dag. Maak graag tijd voor iedereen, net als altijd en vandaag helemaal. Want elke afleiding is meer dan welkom. De tijd moet gevuld tot 12.30 uur, als we naar het rouwcentrum gaan.

We kleden ons om, Juul in korte broek en ik in zomerjurk. Met als finishing touch onze vakantieslippers.

Bij het Familiehuys hebben we nog even lol. Omdat je geen kleine vent bent zoals de uitvaartverzorger dat noemt heb je een zogenaamde bovenmaats kist. En die gaat maar nét aan door de deur van de rouwkamer. Het vergt moed, beleid en trouw. We schieten heel even in de lach, van de zenuwen. Want je kist voorbij zien gaan richting lijkwagen voelt opnieuw zo enorm onwerkelijk. Het doet fysiek pijn.

Op je kist lezen we de teksten die er de afgelopen dagen op geschreven zijn. Door Juul, je ouders, Walter, Menno en mij. Mooi en heel confronterend. Passend bij jou. Bloemen en slippers worden bovenop gelegd, jouw whiskeyglas en -fles gaan in mijn handtas.

We vertrekken. Het is een surrealistische rit. We hebben het over de raarste dingen. Ik merk onder andere op dat ik blij ben dat je netjes in het midden van de wagen bent geschoven, het Mercedeslogo midden onder de handgreep aan het voeteneinde van jouw kist “Omdat je er héél slecht tegen kan, oh sorry kòn, als dingen niet recht hingen of stonden”. We schieten weer even in de lach. Ook om de één of andere truttebol die het presteert om op een rotonde haar kleine Japanner tussen de lijkwagen en onze auto met uitvaartvlaggetjes te drukken. Jij zou getoeterd en gefoeterd hebben. Wij berusten. We bezinnen. En hoe dichterbij Eikelenburg we komen hoe stiller het wordt in de auto.

Als we arriveren stappen Juul en ik uit. Het laatste stuk lopen we achter jou aan. Langzaam, hand in hand en in gedachten.

Familie en goede vrienden staan ons op te wachten. Samen gaan we naar de familiekamer. Door de vitrage zien we dat het druk is. Erg druk. En….ik zie veel korte broeken en slippers. Ook in onze kamer. Walter en Wendela die speciaal ‘even’ op en neer vliegen vanaf hun vakantieadres in Spanje om afscheid van jou te kunnen nemen. Ik krijg er nog een brok van in mijn keel, wat een vriendschap en liefde spreekt dáár uit.

Peter, onze steun en toeverlaat van het uitvaartbedrijf, vraagt of Juul, je ouders en ik even met hem mee wil lopen naar de aula, om te beslissen of het is zoals we in gedachten hadden. Alsof we ooit iets dergelijks hadden willen bedenken….ik slik het in en loop braaf achter hem aan.
Wat ik zie is boven verwachting. Een zee van zonnebloemen, met veel kaarsjes. Juul typeert het treffend “Pap heeft nu gewoon zijn eigen zonnebloemveld”. Er is massaal gehoor gegeven aan die ene subtiele hint op jouw kaart. En ik schiet vol.

De warmte is voelbaar, de vriendschap, de liefde, de betrokkenheid, de steun, het verdriet, de moeite die door een aantal is gedaan door eigen kaarten vol foto’s van jou te maken en erbij te leggen. Jouw foto op het scherm. Alsof ik je er zo vanaf kan plukken. Als dat toch eens kon. Ik zet jouw glas en de fles op de kist en we gaan terug naar de familiekamer.
Nog even herpakken, glas water, naar het toilet en dan met alle verdere familie en vrienden samen naar de aula.
We nemen plaats op de eerste rij, een dubieuze eer. De plek waar mensen in het theater een moord voor doen maar die je bij uitvaarten het liefst aan anderen afstaat.

Peter neemt nog wat zaken met ons door en dan is het tijd om de deuren te openen voor vrienden, collega’s en kennissen of, zoals dat in uitvaartjargon heet, belangstellenden.

Het eerste nummer wordt gestart,  Home – Simply Red
Het lijkt eeuwig te duren voor iedereen binnen is en ik hoor het nummer dan ook drie keer voorbij komen. Er worden nog meer zonnebloemen bij jou neergelegd. De tranen komen nu al. Ik voel Pa’s hand om mijn schouder. Juul zit tussen twee vriendinnen in, die haar liefdevol steunen.

Peter heet iedereen welkom, vertelt wat er is gebeurd in Frankrijk op ‘onze’ camping waardoor wij hier nu met z’n allen zitten. En vraagt dan of ik naar voren wil komen. Ik sta op en loop verdoofd naar voren, mijn papier met toespraak samenknijpend. Ik leg het op het spreekgestoelte en strijk het glad. En dan besluit ik om iets te doen wat niet op mijn blaadjes staat. Ik merk op dat het druk is en dat ik dat heel fijn vind. En vraag of diegenen die slippers aan hebben gedaan hun hand op willen steken. De respons is enorm. Meer dan de helft….hoe bijzonder is dat.
Ik slik de emotie weg en begin met mijn toespraak. Het lukt me om het te volbrengen maar wat kost het een moeite. Ik durf niet naar de kist of de mensen voor me te kijken. Ik wil het zelf doen, zelf vertellen, voor jou, als eerbetoon en om anderen te laten weten hoe ongelofelijk goed wij het samen hadden, hoeveel onvoorwaardelijke liefde er bestond, hoe verliefd we nog op elkaar waren – ook na 23,5 jaar, hoe zorgzaam jij was, hoe trots op je dochter, hoe eerlijk, hoe direct en hoe vól humor en leven je zat. En dat het dus gruwelijk oneerlijk is dat jij niet verder mocht leven…..

Als ik weer zit begint Une Belle Histoire van Alderliefste en Paul de Leeuw te spelen. Het nummer dat we elk jaar draaiden als we de grens met Frankrijk over reden. Hét sein dat we echt weer naar ons tweede thuis reden. De fotopresentatie start. Ik ben blij dat ik ergens naar kan kijken en tegelijkertijd zie ik ook helemaal niets. Het gaat in een waas aan me voorbij.

Dan is Julia aan de beurt om haar verhaal te vertellen, over haar vader, die ze gruwelijk mist en zal blijven missen. Wat doet ze het mooi, wat een prachtige woorden heeft ze gevonden om haar liefde voor jou te uiten. Wat een kanjer van een meid heb jij achtergelaten. Wat zou je trots op haar zijn….
Na haar verhaal zet het door haar uitgekozen nummer in: Story of my life – One Direction
Let wel, een speciale versie. Want jij vond die gasten van One Direction eigenlijk maar niks. Met uitzondering van deze speciale versie van dit nummer. Opgenomen in een leeg stadion, net als jij ooit meemaakte bij Chris Rea tijdens een soundcheck. De begeleidende foto’s zijn nu vooral van jou en Juul. Prachtig. Wat een mooi duo vormden jullie. De twee liefdes in mijn leven.

Dan is het de beurt aan een collega van Bunzl, het bedrijf waar je je 9,5 jaar met hart en ziel voor hebt ingezet. Niks was te gek, een keer op zaterdag om 5 uur op en een levering persoonlijk afgeven omdat de ondernemer de maandag erna een nieuwe winkel opent. Een keer met klanten op pad naar een voetbalwedstrijd in Heerenveen. Uiteraard ook op zaterdag. Je maakte lange dagen, vooral toen je er nog een rayon bij kreeg door vertrek van een collega. Je werkgebied besloeg Texel tot Terneuzen en als bonus Brabant en Limburg. We zagen je vaker niet dan wel. Vooral de laatste twee jaar was het heel druk. Soms te druk. En als je eens een middag thuis was omdat je mee wilde naar een bijeenkomst of afspraak voor Juul dan zat je tot diep in de nacht achter je bureau om je administratie bij te werken en offertes te maken. Ze konden jou met een gerust hart je gang laten gaan.

Alex, je mede-hockeycoach vertelt over jouw bevlogenheid langs de lijn. Over je strakke wissels, je directheid, je standvastigheid en betrouwbaarheid. Dat je wekelijks reed en dat jullie elke vrijdag even contact hadden. Hoe trots je was over jullie zaalkampioenschap en hoe erg je de pest in had dat dat niet ook op het veld gelukt was.
De meiden komen naar voren en laten met een yell horen dat ze het komende seizoen voor jou willen winnen. Mooi. Er volgt applaus.

Zowel in je werk als langs het veld stond je je mannetje.
Geen wonder dat deze beide verhalen worden gevolgd door Vivre – Laat me

Je vriend Walter volgt. Met een verhaal over vriendschap, gezelligheid, lachen, eerlijkheid, directheid, samen klussen en prutsen, fietsen, genieten, kameraadschap en verlies. En over jouw grote hart, waardoor je altijd voor íedereen klaarstond. En dat het nou net dat hart was wat niet sterk genoeg bleek…
Walter kan wel tegen een geintje.
Daarom durven we na zijn toespraak het nummer Tikkeltje Raar – De Règâhs te draaien. Dit draaide jij héél graag om mij te plagen. De tekst gaat over een vrouw die haar man wil verlaten. Je grapte dan “Ach als je het niet meer trekt kun je altijd nog met boomerang-air, kom je vanzelf weer terug”. Je wist wel beter. Als ik iets níet wilde was het zonder jou zijn. We waren een gouden koppel, jij een man uit duizenden.

Dan is de beurt aan je vader. Ma en ik houden elkaar stevig vast. Hij vertelt over het telefoontje wat zij met ons voerden, zij in Arnhem en wij in Frankrijk, waarbij we aan beide zijden in shock verkeerden. Dat de afstand tussen Nederland en Frankrijk daarbij zo enorm groot was. Dat het voor hen de omgekeerde wereld is, je kind te moeten verliezen. En over hoe zij vroeger een veel leuker telefoontje mochten plegen, om hun ouders te vertellen dat zij grootouders waren geworden. Hoe jij heel je ziel en zaligheid gooide in Kerstfestiviteiten en kampeermaterialen. Hoe je hen altijd hielp bij ICT-problemen. Als hij terugloopt naar de bank en weer naast ons komt zitten start het door hem voor jou gekozen nummer: Mag ik dan bij jou – Claudia de Breij
Velen schieten vol. De foto’s uit jouw jeugd die worden getoond zijn prachtig. Het grijpt me aan. Ik durf niet om me heen te kijken.

Gelukkig neemt Peter het over met de ‘dienstmededelingen’.
Een dankwoord voor iedereen die gekomen is. En het verzoek om ook ná de uitvaart, in de nog zwaardere periode die nu aanbreekt, door ons tuinhekje met de tekst Place des Amis te blijven komen en aan te kloppen voor een koffietje of borrel. Dat steun, hulp en aandacht van vrienden juist de komende dagen, weken, maanden en jaren zo hard nodig zal zijn en dat wij zeker ook dezelfde gastvrijheid zullen blijven tonen als toen Tjebbe nog bij ons was.
Ook vertelt hij dat iedereen in de borrelkamer een glas ontvangt maar verzoekt om nog even te wachten met drinken totdat wij ons bij hen hebben gevoegd. Omdat ik graag eerst nog een toast op Tjebbe uit wil brengen.

En dan is het daar….het moment wat mij koude rillingen bezorgt.
Toen jij zes jaar terug een mild hartinfarct had gehad spraken we onze wensen over de uitvaart uit naar elkaar. Jij wilde als uitsmijter je favoriete Kerstnummer Driving home for Christmas  Ik zei toen nog grappend “Jou kennende knijp je er dan in de zomer tussenuit”. En jij met vette grijns “Dat zou zomaar kunnen”. Je kreeg gelijk. Helaas. Maar het was jouw wens, typerend voor jouw gevoel voor humor. En dus draaien we het. En ik krijg bij de eerste tonen toch even een glimlach op mijn gezicht. Hoe bizar is het, Kerstmuziek terwijl het buiten bloedheet is.

Als de mensen aan jouw kist voorbij lopen en afscheid van jou nemen kan ik mijn tranen niet meer bedwingen. We weten dat het onvermijdelijke moment daar is. We moeten je opnieuw achterlaten. Nu definitief. We blijven nog even als familie bij jou zitten. Maar dan is er echt geen ontkomen meer aan. We lopen langs je kist, Juul en ik als laatsten. Ik pak jouw glas en de fles Bushmills Honey,  die hebben een week lang bovenop de kist gestaan. En nu gaan ze weer mee naar huis. Terwijl jij achterblijft. Raar.

Julia zet je slippers nog even andersom en we lopen, steeds weer omkijkend, de aula uit.
Dag lief, tot ooit.

Ik loop de deur tegenover de aula door en de keuken in van het crematorium. Er wordt even verbaasd opgekeken door het personeel. Ik vraag om ijs voor in mijn whiskey.
In tegenstelling tot jou (en tot jouw grote ergernis) drink ik het namelijk wel met ijs.

Als ik de borrelkamer in loop wacht iedereen inderdaad op ons, met een glas in de hand.
Ik hef het mijne en zeg “Doe mij een groot plezier, lééf het leven, heb lief, koester elkaar. Op het leven, op Tjebbe” en neem dan een slok. Het brandt en dat voelt goed. Omdat ik even weer wat voel. We hebben bewust gekozen om niet op een rijtje te gaan staan maar zelf rond te lopen tussen de gasten. Een goede beslissing. Er hangt een ontspannen sfeer. Fijn en warm. En wat voel ik me tegelijk ook ongelofelijk verloren tussen al die mensen.

Peter overhandigt me een tasje. Met daarin de linten en kaartjes van de bloemstukken, het condoleanceregister en de opname van de uitvaart. Ik loop ermee de deur uit en buiten ligt nu een echt zonnebloemveld. Jij bent naar beneden. Ik wil er niet aan denken en loop snel naar de auto. Daar staat Menno ons op te wachten. Om ons naar het restaurant te brengen waar we met de familie nog wat gaan eten. Dat gaat in een roes aan me voorbij. Ik wil eigenlijk even helemaal niks, ik kan niet normaal nadenken. Tijdens het eten komen er ineens tranen. Terwijl ik voor mijn gevoel niet eens huil. Menno haalt ons weer op na de koffie en als Juul zich bewust even boven terugtrekt ga ik nog even met Menno mee om bij hen een borrel te drinken.

Eenmaal thuis valt er een deken van onmetelijke moeheid over me heen. Ik stap in ons bed, nu alleen nog maar mijn bed. Het is buiten bloedheet en ik heb het ijskoud. Ik steek de stekker van het warmtekussen in het stopcontact, zet ‘m aan en sla mijn armen er omheen. De tranen komen nu en zijn niet meer te stoppen. Hoe moe ik ook ben, van slapen komt weinig. Na twee keer naar beneden te zijn geweest voor thee doe ik nog een poging en om 4 uur val ik eindelijk in slaap. Nooit meer is nu voor altijd.

 

 

 

 

 

Veel mensen denken dat een jaar lang is. Dat de rouw na een jaar minder is.
Sommigen zelfs dat je er dan overheen bent of dat je het een plekje hebt kunnen geven. Dat plekje…ik heb soms de neiging om te vragen waar dat plekje dan is. Ik snap heel goed dat sommigen er geen moer van begrijpen. Van rouw in zijn algemeenheid én dat het niet over gaat. Maar waarom erkennen ze niet gewoon de pijn, want dat doet het.
Oók na een jaar. Juist na een jaar.
Want in dat eerste jaar ben je alleen maar aan het overleven. Er moet van alles.
Dat geldt voor iedereen die een partner verliest of op jonge leeftijd een ouder.
Dus ook voor ons.

Ons jaar begon op 30 juli 2015.
Toen ik de laatste foto maakte van Julia en jou.
Jij zittend op een betonblok wat normaal onder de BBQ staat op onze geliefde camping in Vazerac. Julia die de tondeuse over je hoofd heen haalt. Dikke pret hadden jullie.

Daarna ging je even douchen om de kriebelharen weg te spoelen. Twee uur later was je er niet meer. Gevochten voor je leven. Door jou en vele anderen. Het mocht niet….je ging.
En wij bleven achter. We hadden niks in te brengen. Konden er niets aan veranderen. Stonden machteloos en raakten af en toe in paniek. Hoe moest dit nou? Hoe konden we verder? Tja, geen keuze. We moesten verder, dat werd veelvuldig tegen ons gezegd.
Ja hálloooo, dat hadden we zelf echt wel door. Vooral het móeten, in plaats van willen.
Want zonder jou is er geen zak meer aan. Toen niet. En nu nog niet.

Er brak een niemandsland aan. Tussen 30 juli toen je ons verliet en 12 augustus, toen we je moesten laten gaan. Ja het was een mooi afscheid. De warmte spatte ervan af. Daar hadden we met z’n allen wel voor gezorgd. In jouw geest, met humor, mooie woorden die jou recht deden, je favoriete bloemen en als uitsmijter het door jou gewenste kerstnummer.
Wat was ik trots op jouw Juul, die ’s nachts een kaart aan jou had geschreven om mee te geven in je kist én een waanzinnig mooie toespraak voor tijdens jouw afscheid. Met gevoel, voelbaar verdriet en toch vol kracht uitgesproken.

Maar terwijl het buiten 26 graden was en veel mensen daardoor gehoor konden geven aan de wens om in jouw zomertenu te verschijnen (korte broek en slippers) had ik het ijskoud. Ik zat te rillen op dat bankje op de eerste rij. Ik miste je. Ik wilde je uit die kist plukken.
Je vasthouden. Je nog een keer en nog een keer en nog een keer vertellen hoeveel ik van je hou. Je weer terughalen zodat we gewoon samen oud kunnen worden. Zoals we van plan waren.

Nog zoveel plannen, nog zoveel dingen om samen te doen. En in één klap is er geen samen meer. En mist Juul haar vader, die zó trots op haar was en zó ongelofelijk veel van haar hield. Gruwelijk oneerlijk. En dan nog wel het meest voor jou zelf. Want jij wilde zelf ook nog zoveel. Het ging top op je werk. Je maakte daar én privé een enorme ontwikkeling door. Je knokte en ging er voor 200% voor, op alle vlakken.
Maar er werd een gemeen stokje voor gestoken. Rotstreek, dat is het.

Nee ik ben nooit boos geweest. Tenminste, niet op jou. Dat schijnt een klassieke ‘rouwfase’ te zijn. Maar ik ben wèl pislink over het feit dat je er niet meer bent. En dat de glazen van onze gezamenlijke toekomst, als stel en als gezin, zo glashard zijn ingegooid.
Mensen die dan zeggen dat er ‘voor alles een reden is’ en ‘dat je niet meer krijgt dan je kunt dragen’ die kan ik enkel glazig aankijken. Als ik iets terug zou zeggen krijgen we absoluut ruzie. En dat is verspilde boosheid en verspilde energie.

Energie die ik heel goed voor andere zaken kan gebruiken. Zoals alle administratieve ellende. Of het in kaart brengen van de financiële situatie.
Die, als toevoeging op onze misère, ook nog eens niet zo best is. Omdat je je als hartpatiënt alleen tegen woekerpremies kunt verzekeren en er daardoor nog geen overlijdensverzekering was. En om overeind te blijven op de golven van rouw bijvoorbeeld. Want er zijn best pieken maar ook ongelofelijk diepe dalen.  Om te zorgen dat het goed blijft gaan met onze lieve dochter. De buitenwereld denkt dat het allemaal wel gaat.
En dat is ook eigenlijk wel zo. Op het uitvoerende vlak dan. Elke keer moet er weer iets. Gezeur met instanties, regelen van verklaring van erfrecht, aanpassing testament, informatie aanvragen en er dan steeds maar achteraan moeten blijven gaan. Om leren gaan met botterikken aan de andere kant van de telefoon, die notabene op een afdeling nabestaanden werken….
Gevoelsmatig overeind blijven is wel even een ander verhaal. Je gevoel kun je nog niet toelaten zolang je nog aan het overleven bent en het zo druk hebt met dit soort zaken.
Dus je komt er gewoon niet aan toe. Ja af en toe een huilbui, meestal onder de douche of
’s avonds in bed.

De eerste keer dat ik me realiseerde dat ik nooit meer jouw hulp in kon roepen was toen ik een oerkreet van zolder hoorde ‘MAAAAAAHAAAAAAAMMMMMM er zit een MEGASPIN op mijn kamer’. Ik dacht er het mijne van want dat soort teksten hoor ik ook bij een simpele hooiwagen. Maar helaas, dit keer overdreef ze niet…. Wat een jetser zeg!
Ik moest echt even slikken. Pakte toen het tennisracket op batterijen en ging de strijd aan. Dit was geen exemplaar wat ik met een glas en ansichtkaart durfde te redden.
Jammer voor je Spin Sebastiaan, we adopteren je niet. Met ingevouwen pootjes nog een doorsnee van 4 centimeter. We namen geen enkel risico en spoelden ‘m ook nog met loeiheet water weg.

Julia startte met school en de aftrap was een week naar de Ardennen, voor teambuilding met de klas/mentor. Daar ging ze. Vier weken nadat jij stierf. Lopend op de met jou uitgezochte bergschoenen en zeulend met de samen met jou gekochte rugzak. Van de Decathlon, uiteraard. Vier dagen afzien. Zes tot zeven uur per dag je eigen zooi rondzeulen in die rugzak. En haar rugzak zat nog net iets voller dan die van haar klasgenoten. En ik was voor het eerst vier dagen helemaal alleen thuis. Gelukkig startte ik toen ook met mijn werk. Twee weken na jouw uitvaart. En ging ik hier en daar mee-eten. Even weg uit dat akelig lege en kille huis, waar je na een avond samenzijn met vrienden toch echt naar terug moet.

In het weekend na Juuls thuiskomst kwam Pistache, onze lieve Franse kater, op zondagmiddag met zwaar hoofdletsel thuis. We waren totaal van de leg. Niet hij ook….
Gelijk naar de spoedarts en daarna was het 48 uur kritiek. Maar hij haalde het, met veel liefdevolle zorg en door enorm te knokken. Hij is daarna wat ‘anders’ geworden, een kater met niet aangeboren hersenletsel die extra aandacht vergt maar die we dat met veel liefde geven.

We hebben jouw verjaardag gevierd, met vrienden en een uitgebreide borrel. Ook nu weer veel mensen die kwamen en samen met ons het glas hieven. Op jou, op jouw leven, op het leven in het algemeen. Want onze menselijke kwetsbaarheid is voor iedereen in één klap goed duidelijk geworden.

We kregen begin december een verbouwing tussendoor. Drie weken in de ellende zitten om daarna een pracht van een keuken te zien ontstaan. Waarbij we her en der ‘gast aan tafel’ mochten zijn, wat waren we daar dankbaar voor. Dat scheelde veel afwas in de badkamer….
Onze keuken, met jouw gadgets. Een afzuigkap die je bij de hoogste booststand bijna opzuigt en langzaam dimmende ledverlichting heeft, een vaatwasser met binnenverlichting én een lichtindicator op de vloer zodat we kunnen zien welk programma er draait en hoe lang het nog duurt. En niet te vergeten, het hardstenen blad waarvan jij nog grappend zei ‘dat zijn hele dure grafstenen in die afmeting’. Tja…toch kon ik ook daar weer even om grijnzen toen de monteur ze zuchtend en steunend binnenreed en plaatste.

In december, by far jouw favoriete maand, hebben we ook onze vermaarde Kerstavondtraditie met glühwein voortgezet. Veel vrienden maakten tijd vrij om deze avond samen met ons door te brengen. Dat voelde warm, in alle opzichten.

De welbekende ‘day after’ deed me in december even de das om. Want als er na elke zware dag geen enkele dag is om bij te komen omdat de feestdagen elkaar maar opvolgen en het verdriet geen uitweg vindt dan raakt je brein overbelast.
Kerstavond, 1e en 2e Kerstdag, onze trouwdag, Oud en Nieuw…..niet te doen eigenlijk en toch deden we het. Omdat het ook onze favoriete tijd was en is. Geen kerstboom want we hadden sinds oktober een klein rood monster in huis en waren blij dat we eindelijk een beetje uit de chaos waren na de keukensessie. We worden verrast door twee lieve bevriende stellen die ons mee uit eten nemen op 27 december, zo krijgt onze trouwdag toch een mooie invulling bij La Cubanita. Met veel gezelligheid, gelach en natuurlijk opnieuw een toast op jou. Lief als mensen daaraan denken en iets regelen.

Op 1 januari opende ik net als voorgaande jaren onze ‘positivity jar’ met briefjes waarop wij mooie, lieve, bijzondere en speciale momenten schreven. Ik vond briefjes terug die jij erin had gestopt en er volgde een mega huilbui. Omdat ik me goed realiseerde dat jij nooit meer een briefje in deze pot zal stoppen. Dat ik jou achterlaat in het oude jaar. Dat we 2016 altijd zullen zien als het eerste jaar zonder jou.

In januari vierde Juul haar 17e verjaardag. De 1e zonder jou….
Haar verjaardag viel precies in de toetsweek. Maar ook dat losten we creatief op. Op vrijdag 15 januari vierde ze het met vrienden thuis, om 23:45 sjouwde ik bubbels naar binnen zodat we haar om 00:00 toe konden zingen.

Van één van haar vriendinnen kreeg ze een waanzinnig mooi cadeau. Een dagtrip naar Parijs. Op 10 maart was het zo ver. Ze genoten. En ik volgde onze dochter en vriendin op afstand, via een databundel en where’s my iPhone, als een overbezorgde moederkloek.

April, mijn verjaardag. Zó géén zin in om het te vieren. Dus het schuren van de vloer wat nog in de planning stond mooi in die week ingepland. Weer kregen we hulp van lieve mensen, bij het leegsjouwen van de woonkamer en vijf dagen later – op mijn verjaardag weer alles terugsjouwen. Het meubilair paste precies in de ter beschikking gestelde bus. Wat was ik ook daar dankbaar voor, want de kast van Omi in de tuin was echt geen optie.

In die week stond nog iets anders gepland. Twee dagen voor mijn verjaardag, op dinsdag 26 april, waren de opnames voor Bakkie Troost. Mijn eerbetoon aan jou, op het landgoed van Kasteel Duivenvoorde. In de snijdend koude wind en met de ene na de andere hagelbui op ons kop vertelde ik over onze liefde, over het moeten verliezen van de allerliefste man en vader die ik ken. Normaal duren de opnames 1,5 tot 2 uur. Wij waren 5 uur bezig, weliswaar met een lunch tussendoor toen de hagel echt niet te harden was.

Nog een afscheid volgde, van een geheel andere orde maar toch ook pijnlijk.
De verkoop van onze oude Flyer en het bagagewagentje. Zo scheelt het kosten qua stalling en we gaan er toch geen gebruik meer van maken. Tja, rationeel denken moet tenslotte ook gewoon in zware tijden.

We bedachten dat we toch wel graag een gedenkplek voor jou wilden inrichten. En we vertelden dit aan jouw ouders. We hebben die plek samen voor jou geregeld. Je vader heeft een prachtig ontwerp voor jouw gedenksteen gemaakt, passend bij jou. Met jouw bloemen, strak, warm en vol liefde. In juni was het graf klaar. En het voelde goed. Hoewel, het liet ook een leegte achter. Weer een afscheid. Weer een teken dat het definitief is.

Een mijlpaal komt voorbij als Juul dankzij jouw ouders aan haar rijlessen kan beginnen.
Oh wat zou je daar een pret om gehad hebben en haar dágen van tevoren hebben geplaagd door Appjes naar vrienden te sturen dat ze vooral op die en die dag om zo en zo laat binnen moesten blijven. Niets van dat alles. Alleen een geëmotioneerde moeder die haar dochter weg ziet rijden…en die apetrots is als bij terugkomst wordt gezegd dat de instructrice haar een natuurtalent vindt. Ik hoor het je gewoon zeggen “Dat heeft ze van mij”.

Op 8 juni gaan we naar Adele in de Ziggo Dome. Ruim een half jaar naar uitgekeken en het was iedere eurocent van dat belachelijk dure concertkaartje waard. Toch fijn dat ik nog vakantieuren kon laten uitbetalen. Dit was dus een minivakantie, even weg uit onze harde realiteit. Wat een geweldig optreden, wat een leuk mens! We genoten, met volle teugen.

Op 25 juni doen we Parijs even dunnetjes over. Lang leve het 20-jarig bestaan van de Thalys wat gevierd wordt met een kortingsactie.
Ditmaal gaan we met z’n viertjes. Juul, dezelfde vriendin en haar moeder en ik.
Het wordt een fijne dag. Ik mis je maar als het me eventjes teveel wordt zie ik in een stalletje langs de Seine een mooie tekening van zonnebloemen hangen en ik herpak me. Om de rest van de dag volop te genieten. Van de wandeling door en de lunch in Les Tuilleries. Mooie herinneringen herleven.
En nieuwe ontstaan. Shopppende pubermeiden op de Champs Elisees.
Samen naar La Durée voor dure maar ongeëvenaard lekkere macarons. En heerlijk eten in een bistro tegenover Gare du Nord voordat we weer in de Thalys stappen op weg naar huis.

Juuls liefde voor muziek is gelukkig fier overeind gebleven. Ze treedt op tijdens een middag van de Drumschool in De Tobbe en koopt een nieuwe gitaar en versterker.

Het jaar gaat voort. De ruiten in de woonkamer werden ook nog even vervangen.
Want ik won een prijs via Facebook/ING en mocht op hun kosten een klus laten uitvoeren. De grote woonkamerruit was lek dus die keuze was snel gemaakt….

We zijn dit jaar ook op vakantie geweest. Of misschien was het dit jaar meer een reis.
Een reis met z’n tweetjes,  1150 km van huis, in één dag gereden – niet gepland, het liep gewoon zo. Met de liefdevol uitgeleende Holtkamper van mijn collega. Wat een uitkomst dat dit kon. Om 7:45 op ons gemak vertrokken en diezelfde avond op het zo bekende terras op de heuvel, met een rosé en pizza.

De signalen die doorkwamen op die bijzondere plek waren legio. Je was er écht bij.
We hebben een deel van jouw as uitgestrooid in een zonnebloemveld langs je favoriete mountainbikeroute. Zo ben je ook daar een beetje thuis. Want dat jij je daar thuis voelde was een feit. Ik ben ook blij dat je, voor je stierf, nog ruim twee weken hebt kunnen fietsen, BBQ-en, zwemmen, lezen in je hangmat, kletsen met Eric, vroeg in de morgen met de poezen hebt gekroeld op het nog lege terras….dat was je zó gegund.

Wat in december in Maastricht en juni in Parijs niet lukte door volle prikkers in de kapel of een gesloten Notre Dâme i.v.m. een concert lukte in Cahors wel. Eíndelijk konden we een kaarsje voor je aansteken. Driemaal is scheepsrecht. En misschien moest het ook wel juist daar….

We zijn met z’n vieren op stap geweest in het weekend van jouw sterfdatum. Op 30 en 31 juli naar Amsterdam.  Juul, je ouders en ik. Je vader had een mooi programma gemaakt voor deze lastige dagen. Koffie op terras, naar museum ‘Feest op Solder’, rondvaart, drankje op terras, omkleden, eten, theater….
Het was mooi om zo samen op pad te zijn, fijn om die dag samen door te brengen en de klok niet thuis vooruit te zitten kijken. Ja tussen 13:00 en 15:00 had ik het moeilijk.
Maar ik was niet de enige. En dat bood steun, veel steun. Gedeelde smart is halve smart, dat is geen cliché maar echt zo. Ook al doet die smart op halve kracht nog gruwelijk veel pijn, het helpt wel. En ook nu was je erbij. Overal zonnebloemen. Het mag dan wel het seizoen zijn maar het is wel mooi dat we ze overal tegenkwamen als we even op een terrasje zaten, een museum bezochten of gingen lunchen. Ook ’s avonds stonden ze in de foyer van het Nieuwe De la Mar theater. Waar we ook voluit konden lachen om een geweldige theatervoorstelling. Zo was ook de humor weer vertegenwoordigd.

Zondag ontbijten op het terras, we boften met het weer!
Door naar het Begijnhof en lunchen aan het water. Nog langs Het Kattenkabinet en op de terugweg inkopen doen bij AH en het Vlaamsch Broodhuys. Gebakjes voor bij de thee en een heerlijke broodmaaltijd als afsluiter. Juul ging die avond nog logeren bij een vriendin en ik lag er vroeg in. Gesloopt….emotie maakt moe…..

Het afgelopen weekend heb ik eindelijk alle kampeerzooi opgeruimd. Je zou bijna een vliegvakantie boeken i.p.v. kamperen, als we niet wisten hoe fijn de rust en het gras onder je voeten voelt…. En zondag heb ik me gestort op je gereedschap.
Mán wat heb jij in de loop der jaren een hoop verzameld!
En wat moeten we eigenlijk met twéé schroeftollen….?!
Enfin, het was nog niet eenvoudig voor deze suffe klusmuts zonder ervaring maar het is me toch gelukt. De poster van het zonnebloemveld naast de camping hangt!
Met een welverdiend glas rosé toe.

En nu is het bijna 12 augustus. En zijn we zo door dat hele eerste jaar heen.
Het gemis…het is niet minder. Sterker nog, het wordt met de dag meer.
Omdat nu de tijd voor het voelen aanbreekt. Het besef, nooit meer is voor altijd.
En AAA is een term die ik nog niet kende maar die ik dit jaar al vaak heb gebruikt, in gedachten, Altijd Alles Alleen. Natuurlijk kun je hulp krijgen als je erom vraagt. Dat dat vragen om die hulp zo verschrikkelijk lastig is begrijpen ook veel mensen niet. Maar het is wel zo. En als je erom vraagt is het ook best begrijpelijk als mensen nee zeggen. Want iedereen heeft het druk. En dan komt de AAA dus vanzelf weer om de hoek kijken.
En die AAA geldt niet alleen bij uitvoerende praktische zaken. Maar juist ook bij denk- en gevoelsdingen. Bij zorgen. Bij medische ellende. Want ook dat kregen we er bij dit jaar.
De zorg om de gezondheid. Van Juul én mij. Onderzoeken lopen nog en we blijven onder controle. Met in het achterhoofd weer die kwetsbaarheid…

Vrijdag 12 augustus ben ik vrij. Net als elke vrijdag.
Toch is dit niet net als elke vrijdag.
Julia heeft nog vakantie.
Ze voorspellen herfstachtig weer, wat een contrast met vorig jaar.
Toen vielen de mussen van het dak.
Dit jaar dus maar sneakers in plaats van slippers.
Een lange broek in plaats van een jurk en korte broek.
En naar de film in plaats van een uitvaart.
Expres een vrolijke film ‘The Secret life of Pets’.
En ’s avonds nemen we jouw ouders mee uit eten.
Want ook voor hen is dit een rotdag. En net zoals zij hun best deden op jouw sterfdag voor ons doen wij dat op de dag van jouw uitvaart voor hen. Met liefde.

Rouw gaat niet over. Niet na een jaar. Rouwen duurt een leven lang.
En weet je lief, dat is ook goed. Waar veel liefde was is ook veel verdriet.
Na dat eerste jaar komt nu eindelijk ruimte voor het verdriet.
Ja dat voelt K*T!
Maar ik heb besloten om me eraan over te geven. Om te gaan voelen.
Omdat dat alleen maar bevestigd dat ik grenzeloos veel van je hou.
Want dat doe ik Tjebbe, elke dag een beetje meer XXX